Karakter güçleri; düşünce, duygu ve davranışlarla ortaya çıkan, birey için olumlu denilebilecek özellikler bütünüdür.
Sadece bulunduğumuz coğrafyada değil tüm dünya insanlarının barış ve huzur içerisinde yaşaması herkesin ortak temennisidir. Peki, herkes barışı ve huzuru isterken savaşların olduğu bir dünyada yaşamanın nedeni nedir? Erdemli oluş; hayatın olumlu yaşantılarla geçmesiyle birlikte, çevresinin hatta tüm dünyanın barışı için yaşam mücadelesi vermesini de barındırır. Bilgeliğin peşinde olan, cesareti bedeninde hisseden, insaniyet için mücadele eden, herkese eşit davranıp adil olan, ölçülü biçimde kendisine ve çevresine davranan, umudun yaşatıp, şükretmeyi bilen insanların olduğu bir dünya çok daha yaşanabilir olacaktır. Tüm özelliklerin tek bir kişide toplanmasını beklemek imkânsız gelebilir fakat ayrı ayrı özelliklere sahip olan insanların bir araya gelmesi ve dayanışma içerisinde mücadele etmesi beklenen huzuru getirecektir.
Karakter Güçler
Karakter güçleri; düşünce, duygu ve davranışlarla ortaya çıkan, birey için olumlu denilebilecek özellikler bütünüdür. Bütüncül bir karakter yapısını ortaya koymak için karakter güçleri tanımı ortaya çıkmıştır. Karakter güçleri diyebilmek için birden çok olumlu karakter özelliğinin bir arada bulunması gerekir. Erdem ise değerli kabul edilen olumlu özelliklerdir. Kişiden kişiye göre farklılık gösteren bu özellikler kültürden kültüre de farklılık gösterebilir. Örneğin bazı kültürlerde el şakası yapmak ağır bir hakaret olarak algılanırken bazı kültürlerde mizahın bir türü olarak karşımıza çıkabilir. Bu yüzden değerlendirmeler, kültürel farklılıklar göz önüne alınarak yapılmalıdır.
Karakter güçlerinin tanımları geneldir fakat yaşanılan ortam ve çevresel koşullardan etkilenecek değişim kapasitesine sahiptir. Her birey için gelişmiş bir karakter güçleri o toplumun huzur ve refahının da artacağı anlamına gelmektedir. İnsanın hayatında model aldığı kişi, bakım veren kişilerin tutumları, aile bireyleriyle yakın ilişki içerisinde olmak, akranlarıyla iletişimin kuvvetli olması karakter güçlerinin gelişimine destek sağlamaktadır. Ahlaki açıdan da karakter güçleri ele alınmıştır. Bu da toplumsal farklılıklar gösteren bir boyutudur. Örneğin “erdemli oluş” birçok topluma göre “güzel ahlaklı” olmaktan geçer. Bu anlamda da karakter güçleri ahlaki yönlere de değinmektedir.
Karakter güçleri gözle görülebilen, ölçülebilen özellikleri ele almıştır. Birçok karakter gücü birbiriyle bağlantılıdır. Örneğin “iyi yüreklilik” ve “hakkaniyet” karakter güçleri arasında bağ oldukça kuvvetlidir. Kişi her ne kadar “hak yememeye” dikkat ederse bir o kadar da “iyi yürekli” olarak anılacaktır. Bu bağlamda karakter güçlerinin birine sahip olmak diğerlerinin de var olabileceğine işaret etmektedir.
Karakter güçleri 1 yaş öncesinde dahi kendini gösterebilir, 3 yaş dönemlerinde de sahip olunan bir özellik olarak adlandırılabilir. Bu cümle her karakter gücü için geçerli değildir. Örneğin “sosyal zeka”, “sebatkarlık” gibi karakter güçleri ergenlik dönemine yakın zamanlarda kazanılırken, “merak”, “sevme ve sevilme” gibi karakter güçleri çok erken yaşlarda kazanılabilir.
Erdemli oluş ve bu erdemlerin kapsadığı karakter güçlerine sahip olan kişiler, yaşamlarından alacakları memnuniyet düzeyi artacaktır. Bu olumlu özelliklere sahip olmak bireysel olduğu gibi topluma da fayda sağlayacaktır. Olumlu kişilerarası ilişkilere sahip bir toplum, kalkınmaya ve gelişimin en üst düzeye çıkmasına yardımcı olacaktır. Karakter güçleri hastalık dönemlerinde de çabuk iyileşmeyi sağlayan temel yetilere sahiptir. Birçok rahatsızlığın psikolojik temeli olduğunu varsayarsak, atlatılması içinde sağlam psikolojik bir yapıya ihtiyaç vardır.
Karakter güçleri direkt olduğu gibi dolaylı yoldan da olumlu yaşam olayları katmaktadır. Örneğin mizah karakter gücüne sahip olan kişi çevresi tarafından aranan ve varlığıyla insanları mutlu eden bir kişi haline gelir. Doğal olarak sosyal çevresi geniş ve kendi de ihtiyaç duyduğunda gerekli sosyal desteği alacaktır. Bu da yaşamış olduğu bir soruna yönelik çözüm alternatiflerini arttıracak, ya sorun yaşanmadan yok olacak ya da beklenenden daha erken dönemde mutluluk yakalanacaktır.
Karakter güçleri 6 “Erdem Boyutu”ndan meydana gelmektedir. Nietzsche’nin ifade ettiği gibi; erdem, insanın insanüstüne ulaşmak için harcadığı çabadır. Her erdem boyutu kendi içerisinde farklı özellikler barındırmaktadır. 6 erdem boyutu 24 karakter gücünü açıklamaya çalışmıştır. Bir erdem boyutunun özelliklerine sahip olan birey, pek doğal diğer erdem boyutunun özelliklerine de sahip olabilir. Bütün erdemlerin tüm boyutlarına sahip bireylerin görülmesi çok düşük ihtimaldir. Çünkü herkesin güçlü ve zayıf yönleri vardır. Önemli olan bu yönlerin bilinmesi ve güçlü yönlerin kuvvetlendirilip, zayıf yönlerin törpülenmesini sağlayabilmektir. Roosevelt’in de dediği gibi “bir insanı ahlaken eğitmeden sadece zihnen eğitmek topluma bir bela kazandırmaktır.” Karakter güçlerine sahip olmak eğitimden daha önemli bir değer taşımaktadır.
Sözü geçen erdemler ve onların içerdiği karakter güçleri aşağıdaki gibidir.
1- Bilgelik; kişinin zekâ kapasitesini değil, bilgiyi ne derece diğerleriyle paylaştığıyla bağlantılıdır. Bu bağlamda içerdiği 5 karakter gücü de, kişinin kendini yenilemesi ve yeniliğe açık olmasıyla ilintilidir.
1.Özgünlük, 2.Merak, 3.Öğrenmeye Açık Oluş, 4.Açık Fikirlilik, 5.Geniş Bakış Açısı
2- Cesaret; olası engellere rağmen, hedeflenen sona ulaşmak için hem içsel, hem dışsal kuvvetlere bağlı olarak ilerleyebilme becerisi barındırır.
6.Dürüstlük, 7.Cesur Olma, 8.Beceriklilik, 9.Keyif Alma
3- İnsaniyet; insanın değerini ve saygınlığını belirten, insana insan olduğu için önyargısız yaklaştıran erdemdir. İnsan ilişkilerinin etkili şekilde sürdürülebilmesiyle bağlantılıdır.
10.Şefkatlilik, 11.Sevme ve Sevilme Kapasitesi, 12.Sosyal Zekâ
4- Adillik; eşitlik ve adaletli olmaya vurgu yapan bir erdemdir. Değişen dünyada toplumsal yaşamdan çok bireysel yaşama kayılırken, diğer insanların varoluş çabasını yok saymadan önde olmayı da barındırır.
13.Adalet, 14.Liderlik, 15.Vatandaşlık
5- Ölçülülük; aşırı olana karşı direnci gösteren erdem boyutudur. Kişinin hem kendisine hem de diğerine karşı özverili yaklaşımı içerir.
16.Affedicilik, 17.Tevazu, 18.Dikkat, 19.Öz Denetim
6- Aşkınlık; aşkın olana inanmayı ve gerektiği ölçüde bağlanmayı ifade eder. Yaşam kalitesini ve doyurucu sosyal yaşantılara sahip olmayı barındırır.
20.Güzelliği Takdir Etme, 21.Şükür, 22.Umut, 23.Mizah, 24.Maneviyat
Sokrates; “Tek kesinlik, erdem bilgisindedir, erdem öğrenilir, kişiler bilmedikleri için kötüdürler. Erdem birdir, bölünmez, ayrılmaz. Erdem, insanın kendisini bilmesi, tanımasıdır” demiştir. Bu yüzden erdemli olmak için geç kalmak diye bir deyim yoktur, belki o gün, bu gündür ve var olan erdemler daha aktif hale getirilip, eksik olan güçlerin de neler olduğu tespit edilip arttırıma geçilebilir. Eksikliklerimizi bulmak ve bu yönde kendimizi geliştirmeye çalışmakla beraber, çevremize de bunları aşılayarak, ışık tutmuş hale neden gelmeyelim ki?
Uzm. Psk. Serkan Elçi